Er zijn veel manieren om niets te doen. Neem Wouter Bos. Hapert de
kredietverlening aan het bedrijfsleven? Dat zou niet best zijn. Maar we
hebben slechts ‘anekdotisch bewijs’, zei de minister van Financiën dinsdag
bij RTL-Z. Harde cijfers ontbreken.

Dus neemt hij rustig de tijd voor een onderzoekje. “Mijn medewerkers maken een
rondje langs de banken en kijken wat hun beleid is ten aanzien van
kredietverlening. Daarna kunnen we conclusies trekken.”

Bos moet langs bedrijven
Fortis en ABN Amro moesten binnen een weekend gered worden. Maar voor de rest
van het bedrijfsleven is haast blijkbaar niet nodig.

Trouwens: waarom stuurt Bos zijn ambtenaren eigenlijk naar de banken om te
vragen hoe het met de kredietverlening staat? Hij kan ze beter langs de
getroffen bedrijven laten gaan. Die zullen eerlijker antwoorden.

Nee, dan collega Maria van der Hoeven van Economische Zaken. Zij toont zich
een stuk strijdbaarder. “Iedereen ergert zich grondig aan de banken”, flapte
zij er maandag uit. “Straks zijn de banken gered, maar is het bedrijfsleven
omgekieperd”.

Maar deze aanval van verontwaardiging blijkt uiteindelijk niet veel om het
lijf te hebben. Van der Hoeven is boos, maar doet verder niets. Meer geld
voor bedrijven? Een aanwijzing voor de banken? Van Economische Zaken horen
we sinds maandag niets.

Banken steken kop in 't zand
En de bankiers zelf? Die doen ook niets. Ze zien het probleem niet eens.

De baas van Van Lanschot, Floris Deckers, beweerde dinsdag in Het
Financieele Dagblad dat “het loket nog altijd open is”. Als bewijs van
die stelling zegt hij: “Uit cijfers van DNB blijkt dat over de eerste negen
maanden geen sprake was van een credit crunch”.

Deckers liegt niet, maar verzwijgt iets belangrijkers. De kredietkraan ging
pas in de rampzalige maand oktober dicht, toen het faillissement van Lehman
Brothers de geldmarkt op slot zette. In de eerste negen maanden van het jaar
was daar natuurlijk nog weinig van te merken.

Deckers is als een weerman die voorspelt dat het in december niet zal vriezen,
omdat het in de zomer nog zo lekker warm was.

Ondertussen komen er al meer aanwijzingen van strenge vorst. De kredietkraan
vriest dicht. Volgens de Financial Times is de renteopslag die grote,
kredietwaardige Europese bedrijven momenteel moeten betalen om hun
obligaties te kunnen slijten, ongeveer twee maal zo hoog als aan het einde
van de zomer.

ABN Amro
De top van ABN Amro instrueerde de kredietmanagers eind vorige maand om
bestaande klanten een renteopslag van 50 basispunten in rekening te brengen.
Aan nieuwe klanten worden zwaardere voorwaarden gesteld.

Het is waarschijnlijk dat ook bij andere banken dergelijke instructies zijn
uitgegaan. Banken willen op 31 december een stevige balans kunnen laten
zien. De kredietverlening gaat daarom op een laag pitje.

Natuurlijk, het is allemaal anekdotisch bewijs. In die zin heeft Bos gelijk.
Maar dan geldt het voorzorgprincipe. Beter voorkomen dan genezen.

Het zou ongelooflijk stom zijn als we eerst de banken nationaliseren, om
vervolgens toe te kijken hoe die banken de rest van het bedrijfsleven 'Kalt
stellen'.

Haast is geboden. Een of twee maanden zonder krediet, en een flink deel van de
BV Nederland is failliet. Bos moet Van der Hoeven daarom nu geld ter
beschikking stellen om bij te springen als de banken het laten afweten.

De overheid zou kunnen komen met een kort noodkrediet voor bedrijven in
liquiditeitsproblemen. Heeft een bedrijf ongeveer dezelfde omzet of orders
als vorig jaar en geeft de bank nu niet thuis? Van der Hoeven helpt.

Overheid moet krediet verzekeren
Van der Hoeven kan ook kredietverzekeringen voor het MKB gaan afgeven.
Kredietverzekeraar Atradius zette vorige maand in één keer 20 duizend
bedrijven op de zwarte lijst. Hun leveranciers kunnen zich niet meer
verzekeren tegen wanbetaling. Van der Hoeven kan bijspringen.

Daarnaast is er ook een rol voor de centrale bank. Als de banken het geld niet
doorgeven aan bedrijven, moet De Nederlandsche Bank of de Europese Centrale
Bank dat maar doen.

Bijvoorbeeld door het direct geven van kort krediet, zoals Bank of Japan sinds
deze week doet. Of door, net als in Zweden, een speciale kredietfaciliteit
te creëren waar banken alleen gebruik van mogen maken als ze kunnen aantonen
eenzelfde bedrag aan bedrijven te hebben uitgeleend.

Er zijn nog veel meer mogelijkheden. Belangrijkste is dat er actie wordt
ondernomen. Niet volgende week of volgende maand, maar nu.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl